Studium grzechu

IV Niedziela Wielkiego Postu, Rok C

TEKST SŁOWA BOŻEGO

 

 

 

W owym czasie zbliżali się do Jezusa wszyscy celnicy i grzesznicy, aby Go słuchać. Na to szemrali faryzeusze i uczeni w Piśmie: "Ten przyjmuje grzeszników i jada z nimi".
Opowiedział im wtedy następującą przypowieść:
"Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: »Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada«. Podzielił więc majątek między nich. Niedługo potem młodszy syn, zebrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie.
A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola, żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, które jadały świnie, lecz nikt mu ich nie dawał.
Wtedy zastanowił się i rzekł: »Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników«. Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca.
A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do niego: »Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem«.
Lecz ojciec rzekł do swoich sług: »Przynieście szybko najlepszą suknię i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi. Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się«. I zaczęli się bawić.
Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to znaczy. Ten mu rzekł: »Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego«.
Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. Lecz on odpowiedział ojcu: »Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę«.
Lecz on mu odpowiedział: »Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się«".

Łk 15,1-3.11-32

KOMENTARZ

Warto zwrócić uwagę w dzisiejszej przypowieści na wspaniałe studium grzechu, jakie dokonuje Jezus opisując losy młodszego syna. Otóż prawo dopuszczało, by ojciec jeszcze za życia rozdzielił majątek między swoich synów, ale uważano za głęboki nietakt, gdy syn sam się tego domagał. Niby nic – niby to tylko zwyczaj, niemniej pewna granica została już przekroczona. Jak się za chwilę okaże, złamanie jednej bariery pociągnie za sobą kolejne. Otóż syn decyduje się wystąpić już nie przeciwko zwyczajowi, ale wprost przeciwko prawu: spienięża swoją część majątku. Jakkolwiek prawo pozwalało na podział majątku za życia ojca, to jednak synowie nie mogli nic z niego sprzedawać, póki ojciec nie umarł. Dalej syn występuje przeciwko dwom najbardziej podstawowym wspólnotom: opuszcza dom rodzinny i porzuca swoją ojczyznę, wyjeżdżając „w dalekie strony”. I teraz zaczynają się konsekwencje jego działania – kiedy człowiek już faktycznie odszedł od wszystkiego, co mogłoby dla niego być oparciem, staje się igraszką zła. Ulega on namiętnościom, zachciankom – bezsensownie roztrwania majątek. To doprowadza go do jeszcze większego zniewolenia: staje się sługą, niewolnikiem obcego człowieka i musi wykonywać jego upokarzające rozkazy. Z syna, dziedzica majątku, staje się żebrakiem, który musi się podporządkować i robić, co mu każą. Wreszcie okazuje się, że los świń – zwierząt nieczystych i przez Żydów pogardzanych – staje się lepszy niż los młodszego syna. Tym samym – w oczach przeciętnego Żyda – młodszy syn utracił resztki ludzkiej godności, człowieczeństwa... 

I tak właśnie działa zło: małymi kroczkami. Najpierw zdaje nam się, że łamiemy jakąś niewinną barierę i że to nikomu nie przyniesie szkody. Ale okazuje się, że takie przekraczanie – niby niczego – oswaja nas z mentalnością wiarołomnego. Niewierność przestaje być dla nas czymś nie do pomyślenia – staje się czymś zwykłym i oczywistym. Zobaczmy jak to działa w praktyce naszego życia, być może kiedyś uważaliśmy, że kłamstwo jest czymś okropnym. Ale raz, drugi się zdarzyło – a potem już jakoś poszło... I teraz chwytamy się tego przy każdej okazji jako najłatwiejszego wyjścia. Podobnie jest z przeklinaniem czy małymi oszustwami. Najpierw następuje oswojenie człowieka, a potem idzie już lawinowo: od niewinnych rzeczy człowiek przechodzi do coraz poważniejszych, aż dokonuje się odwrócenie się od Boga. I o to właśnie złu chodzi: gdy człowiek zerwie więź z Bogiem, zło może zrobić z człowiekiem, co zechce. My nie jesteśmy mądrzejsi, ani sprytniejsi od zła – ono nas przewyższa inteligencją, sprytem, mądrością itd. Jeśli nie oprzemy się na Bogu, nie mamy żadnych szans oprzeć się złu. No i ono – gdy już oderwiemy się od Naszego Ojca – systematycznie pozbawia nas wszystkiego, aż do całkowitego upadku i utraty tego, co czyni nas ludźmi. 

Warto zdawać sobie sprawę z tej drogi – żeby na nią nie wchodzić. Jezus nie tylko wskazuje czego się strzec, ale pokazuje także, że nawet jak już to się wszystko z nami stanie, to Bóg jednak z nas nie rezygnuje. To jest wielka prawda: Bóg nigdy nami się nie zniechęca, nigdy nie przestaje na nas czekać i o nas walczyć. Jest gotowy zawsze przyjąć nas z powrotem. Warunkiem jest całkowita przemiana serca (o tym pisałem tydzień temu) i powrót do Ojca. A to jest możliwe tylko wtedy, gdy człowiek przeprowadzi jakąkolwiek poważną refleksję nad sobą: bieda jest wtedy, gdy człowiek brnie w zło głową naprzód i nawet nie stać go na to, by zastanowić się, co się z nim dzieje. Jezus, mówiąc o procesie zastanawiania się młodszego syna, używa dosłownie zwrotu „wszedł w siebie”. Uważam to za ważne sformułowanie: młodszy syn wreszcie spojrzał na siebie i dostrzegł winę w sobie, poznał w sobie swój grzech. To ważna rzecz, bo my zazwyczaj winimy za naszą sytuację wszystkich dookoła – z Panem Bogiem włącznie – tylko nie siebie i nie swoje własne decyzje i wybory. Decydujemy się żyć i postępować, jakby Boga nie było, a potem oczywiście to Bóg jest winny, że nasze życie jest jakie jest. 

Myślę, że Wielki Post to dobry czas, żeby wreszcie przestać przypisywać całą winę wszystkim wokół i wejść wreszcie w siebie – przyjrzeć się sobie i swoim dotychczasowym decyzjom, wyborom i zachowaniom. I zastanowić się nad nimi i określić jak wpływają na moje obecne życie – może to właśnie z ich powodu jest takie jakie jest, może to wcale nie jest wina Pana Boga...